การเปลี่ยนผ่านระหว่างช่วงชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์ลัวะบ่อหลวง : การศึกษาเชิงคติชนวิทยา

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาพิธีกรรมการเปลี่ยนผ่านระหว่างช่วงชีวิต ของกลุ่มชาติพันธุ์ลัวะบ่อ หลวง อ.ฮอด จ.เชียงใหม่ โดยศึกษาผ่านทฤษฎีคติชนวิทยา วิเคราะห์โครงสร้างระบบความสัมพันธ์ทางสังคม และการวิเคราะห์ตัวบทของพิธีกรรม ผลการศึกษาพบว่า พิธีกรรมที่เกิดขึ้นภายใต้โครงสร้างความสัมพันธ์ทางชนชั้นของกลุ่มชาติพันธุ์ และ สามัญสำนึกในระบบจักรวาลวิทยาแบบดั้งเดิมนั้น คือแบบแผนของการต่อสู้แข่งขันเพื่อสร้างอำนาจต่อรองทาง ชนชั้น และการช่วงชิงอำนาจเชิงพื้นที่ทางสังคม กับพื้นที่ทางจิตวิญญาณ ระหว่างฝ่ายมเหสีในกลุ่มตระกูลของ ชนชั้นฝ่ายเจ้า กับฝ่ายชายาในกลุ่มตระกูลของชนชั้นสามัญชนธรรมดาของกลุ่มชาติพันธุ์ลัวะด้วยกันเอง เป็น การผลิตซ้ำการสร้างความหมายในเชิงอำนาจของฝ่ายชายาจากชนชั้นผู้มีอำนาจตำ่กว่า ที่ต่อสู้ช่วงชิงพื้นที่ทาง สังคมกับฝ่ายมเหสี ที่แสดงผ่านพิธีกรรม การชุมนุมของวงศาคณาญาติที่มาร่วมในงานอย่างคึกคัก รวมไปถึง “แขกผู้มีเกียรติ” ต่างครอบครัวและต่างชุมชน ที่จะได้มาสัมผัสถึงความมี “หน้าตา” ที่ยิ่งใหญ่และสมเกียรติใน งาน อารมณ์ความรู้สึกที่ยินดีผ่านความร่วมไม้ร่วมมือของคนในชุมชนระหว่างพิธีกรรม และการได้ร่วมปะทะ สังสันทน์ รับประทานอาหารร่วมกัน เหล่านี้คือสัญญะ หรือระบบสัญลักษณ์ อันเป็นภาพตัวแทนของระบบ ความสัมพันธ์ในชุมชน ที่สะท้อนผ่านอำนาจและการต่อสู้ช่วงชิงคำอธิบายถึงสถานภาพทางชั้นของตัวเอง โดย อาศัยพิธีการพลีกรรมสัตว์ใช้งานที่มีค่าในการเซ่นสังเวยวิญญาณบรรพบุรุษ เพื่อแลกกับการคุ้มครองปกปัก รักษาชีวิตของสมาชิกใหม่ที่เป็นชายคนแรกของครอบครัวของผู้มีอำนาจ การต่อรองกับอำนาจศักดิ์สิทธิ์เหนือ ธรรมชาติผ่านพิธีตัดเกิด อันหมายถึงตัดระบบความสัมพันธ์เชิงอำนาจกับพ่อเกิดแม่เกิดในชาติภพก่อน ก่อนที่จะเปลี่ยนภพเปลี่ยนชาติมาเกิดในชาติใหม่นี้ รวมถึงการสร้างขวัญกำลังใจเพื่อให้หายจากการเจ็บไข้ได้ป่วย โดยการผลิตซ้ำกระบวนการต่อรอง ช่วงชิงความหมายและช่วงชิงพื้นที่ทางสังคมแห่งชนชั้น เพื่อให้เกิดดุลแห่ง อำนาจทางสังคมในการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุขสืบไป