การบริหารจัดการระบบชลประทานเชิงพุทธบูรณาการ: กรณีศึกษาโครงการส่งน้ำ และบำรุงรักษาแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดเกี่ยวกับการบริหารจัดการตามหลักพระพุทธศาสนา 2) เพื่อศึกษา แนวคิดและวิธีการบริหารจัดการระบบชลประทานในเขตโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแม่แตง และ 3) เพื่อพัฒนาให้ได้ รูปแบบการบริหารจัดการระบบชลประทานเชิงพุทธบูรณาการ โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ จากเอกสารและการสัมภาษณ์ เชิงลึกกับพระสงฆ์ เจ้าหน้าที่ ผู้นำท้องถิ่น และนักวิชาการ ส่วนการวิจัยเชิงปริมาณใช้รูปแบบการวิจัยเชิงสำรวจ โดยกำหนด กลุ่มตัวอย่างเป็นเจ้าหน้าที่ และกลุ่มผู้ใช้น้ำ รวมทั้งสิ้น 135 คน ใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจง และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ พื้นฐาน ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ยเลขคณิต และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน เพื่อพรรณนาข้อมูล จากผลการศึกษา มีดังนี้ การวิจัยเชิงคุณภาพ พบว่า แนวคิดการบริหารจัดการทางพระพุทธศาสนา ซึ่งสามารถนำไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน ตลอดไปได้โดยให้ความสำคัญในด้านของการบริหารจัดการตน คน งาน และสิ่งแวดล้อม ส่วนแนวคิดและวิธีการบริหารจัดการ ระบบชลประทานในเขตโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแม่แตง ที่ได้นำการบริหารจัดการระบบการพัฒนาคุณภาพการบริหาร จัดการชลประทานภาครัฐและการบริหารจัดการชลประทานระบบเหมืองฝายร่วมกับวัฒนธรรมประเพณี วิถีชุมชนของล้านนา มาใช้ ซึ่งเป็นการยึดคติความเชื่ออรากฐานดั้งเดิมของคนในชมุชน แบบฉันพี่น้องเครือญาติที่นำไปสคู่วามรว่มมอืในระบบเหมืองฝาย ที่ทุกคนรู้สึกได้ถึงความเป็นเจ้าของร่วมกัน การวิจัยเชิงปริมาณ จากข้อมูลการศึกษาวิจัยตั้งแต่ ปี 2552-2555 พบว่า ค่าประสิทธิภาพการชลประทาน ของโครงการฯ ค่าประสิทธิผล และค่าความพึงพอใจในการมีส่วนร่วมมีแนวโน้มสูงขึ้น ดังนั้นการบริหารระบบชลประทาน เชิงพุทธบูรณาการของโครงการฯ แม่แตง ในรูปแบบที่พัฒนาเป็น หยี โมเดล (YEE Model) จึงเกิดรูปแบบที่เหมาะสมสำหรับ การประยุกต์เพื่ออพฒันาประสิทธิภาพการบริหารจัดการ ซึ่งการบริหารจดัการระบบชลประทานที่ดีควรมีการประสานบรูณาการ ของหลักศาสนา วัฒนธรรมประเพณี และการบริหารจัดการภาครัฐที่ทุกฝ่ายควรเห็นความสำคัญและปฏิบัติอยา่งต่อเนื่องจริงจัง