ประเพณีของชาวม้ง : กรณีศึกษาชุมชนในศูนย์พัฒนาโครงการหลวงหนองหอย ต.แม่แรม อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่

Abstract

วัตถุประสงค์ของโครงการวิจัย เพื่อทราบถึงประเพณีที่เกี่ยวกับวิถีชีวิตของชาวม้งในสังคม ยุคโลกาภิวัตน์, เพื่อรื้อฟื้นองค์ความรู้ด้านประเพณีและ ส่งต่อให้อนุชนรุ่นหลังของชาวม้ง และ เพื่อน าองค์ ความรู้มาประยุกต์ใช้และนำไปสู่การพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ขอบเขตด้านเนื้อหา ศึกษาประเพณี ที่เกี่ยวกับวิถีชีวิตของชาวม้ง ขอบเขตด้านประชากร ชาวม้ง ในเขตพื้นที่ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงหนอง หอย ตำบลแม่แรม อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ ขอบเขตด้านพื้นที่ ในเขตพื้นที่ศูนย์พัฒนาโครงการหลวง หนองหอย ตำบลแม่แรม อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ ดำเนินการวิจัย ด้วยการสัมภาษณ์ผู้ใหญ่บ้าน ชาวบ้าน ครูใหญ่ ผู้อาวุโสของหมู่บ้าน , สังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วมในงานประเพณีใน เขตพื้นที่ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงหนองหอย ตำบลแม่แรม อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ และวิเคราะห์ ข้อมูลเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า ประเพณีของชาวม้งแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ 1) ประเพณีชุมชน ได้แก่ ประเพณีปีใหม่ม้ง เป็นประเพณีแห่งความสุข สนุกสนาน เฉลิมฉลองศักราชใหม่และเลี้ยงขอบคุณผีที่นับถือ ผีบรรพบุรุษ และผีที่คุ้มครองให้ผลผลิตเจริญเติบโต อุดมสมบูรณ์ มีการละเล่นต่าง ๆ เช่น การโยนลูกช่วง การยิงหน้าไม้ การเล่นลูกข่าง แข่งขันล้อเลื่อนไม้ 2) ประเพณีชีวิต ได้แก่ ประเพณีการเกิด เป็นการเรียกขวัญ และการตั้งชื่อเด็กเกิด เด็กชายจะตั้งชื่อ 2 ครั้ง ครั้งแรกเมื่อเกิด ครั้งที่ 2 เมื่อแต่งงาน เป็นการเปลี่ยน สถานภาพในชีวิตของผู้ชายจากเด็กเป็นผู้ใหญ่ ส่วนเด็กหญิงจะตั้งชื่อตอนเกิดเท่านั้น ประเพณีแต่งงาน ฝ่าย ชายและฝ่ายหญิงต้องไม่ใช่แซ่เดียว กัน อยู่ด้วยกันก่อนแล้วค่อยมาแต่งงานกันภายหลัง แต่สิ่งที่ยังคงปรากฏ คือ การไหว้ผี การไหว้พ่อแม่ของฝ่ายหญิง และการประกอบพิธีแต่งงานผ่านพ่อสื่อ ประเพณีงานศพ เป็น งานประเพณีปิดและเป็นการแสดงออกถึงความกตัญญู ของผู้เป็นลูกที่มีต่อผู้ตาย การสืบทอดองค์ความรู้ คือ ให้ลูกหลานผู้ชายมีส่วนร่วมในกิจกรรมทุกขั้นตอน ผู้หญิงดูแลเรื่องอาหารและเครื่องแต่งกาย การประยุกต์ องค์ความรู้จากงานวิจัย ด้วยการนำองค์ความรู้มาจัดทำหลักสูตรท้องถิ่น และแผนการเรียนรู้ในกลุ่มสาระ การเรียนรู้ต่าง ๆ และยินดี ให้นักท่องเที่ยวมาเที่ยวงานประเพณีปีใหม่ม้งและเข้าร่วมงานแต่งงานได้อย่าง เปิดเผย