การใช้แนวคิดของนักเรียนเพื่อพัฒนาแผนการจัดการเรียนรู้ในชั้นเรียนคณิตศาสตร์ที่ใช้การศึกษาชั้นเรียนและวิธีการแบบเปิด

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาแผนการจัดการเรียนรู้โดยอาศัยแนวคิดของนักเรียนในชั้นเรียนคณิตศาสตร์ที่ใช้การศึกษาชั้นเรียนและวิธีการแบบเปิด กลุ่มเป้าหมายในการวิจัยคือ ครูและนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนบ้านศรีย้อย โรงเรียนอนุบาลเมืองลำพูน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลำพูน เขต 1โรงเรียนบ้านแม่สา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่ เขต 2 ประจำภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 จำนวน 3 ห้องเรียน แบ่งเป็นกลุ่มๆ ละ 2-3 คน ตามความสมัครใจของนักเรียน ขั้นตอนการดำเนินงานแบ่งเป็น 2 ระยะ โดยระยะที่ 1 เป็นการศึกษาข้อมูลพื้นฐานของครูและนักเรียนกลุ่มเป้าหมาย โดยการศึกษาเอกสารต่างๆ และทำความคุ้นเคยกับชั้นเรียนด้วยการสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้ของนักเรียนตลอดระยะเวลาหนึ่งปีการศึกษา ระยะที่ 2 ดำเนินการเก็บข้อมูลภายใต้กรอบการบูรณาการวงจรการศึกษาชั้นเรียนและวิธีการแบบเปิดซึ่งมีกระบวนการ 3ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นการร่วมกันวางแผนบทเรียน ขั้นการร่วมกันสังเกตชั้นเรียน และขั้นการร่วมกันสะท้อนผลบทเรียน การเก็บข้อมูลเพื่อศึกษาการพัฒนาแผนการจัดการเรียนรู้ที่เน้นแนวคิดของนักเรียนในชั้นเรียนที่ใช้การศึกษาชั้นเรียนและวิธีการแบบเปิดจำนวน 1 บทเรียน 6 แผนการจัดการเรียนรู้ๆ ละ 60 นาที โดยครูนำเสนอปัญหาและจัดอุปกรณ์ ให้กลุ่มเป้าหมายทำกิจกรรมการแก้ปัญหาปลายเปิดร่วมกันในชั้นเรียนที่ใช้การศึกษาชั้นเรียนและวิธีการแบบเปิด ในระหว่างที่กลุ่มเป้าหมายทำกิจกรรมการแก้ปัญหานี้ มีการบันทึกเทปเสียงและวีดิทัศน์ในชั้นเรียนตลอดเวลา ผู้วิจัยและผู้ช่วยวิจัย 3 คนร่วมสังเกตและจดบันทึกพฤติกรรมของกลุ่มเป้าหมาย เพื่อสะท้อนผลแผนการจัดการเรียนรู้ร่วมกับทีมการศึกษาชั้นเรียน หลังจากนั้นผู้วิจัยได้นำข้อมูลจากการบันทึกเทปเสียงและวีดิทัศน์มาถอดภาพและเสียงจัดทำเป็นโพรโทคอลเพื่อนำมาวิเคราะห์แนวคิดของนักเรียนในชั้นเรียนที่ใช้การศึกษาชั้นเรียนและวิธีการแบบเปิด การวิเคราะห์ข้อมูลในการศึกษาครั้งนี้ เป็นการวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพที่ประกอบด้วย วิธีการวิจัยแบบการศึกษาเชิงชาติพันธุ์วรรณนา การทดลองเกี่ยวกับการสอน การวิจัยเชิงปฏิบัติการ ดำเนินการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์โพรโทคอล และการบรรยายเชิงวิเคราะห์ ผลการวิจัย พบว่าการศึกษาชั้นเรียนและวิธีการแบบเปิด สามารถส่งเสริมให้ครูทำแผนการจัดการเรียนรู้ที่เน้นแนวคิดของนักเรียน ทำให้สามารถบูรณาการธรรมชาติการคิดหรือกระบวนการเรียนรู้ของนักเรียนได้ในแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้ ซึ่งส่งผลให้นักเรียนมีแนวคิดในขณะทำกิจกรรมในแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้หลากหลายมากขึ้นโดยแนวคิดพบทั้ง 4 ขั้นตอนของวิธีการแบบเปิด ได้แก่ ขั้นการนำเสนอสถานการณ์ปัญหา ขั้นนักเรียนเรียนรู้ด้วยตนเองขั้นการอภิปรายทั้งชั้นและการเปรียบเทียบและขั้นการสรุปจากการเชื่อมโยงแนวคิดของนักเรียน โดยแนวคิดของนักเรียนด้านความเข้าใจพบมากที่สุด รองลงมาคือการคำนวณ การเกี่ยวข้อง การให้เหตุผล และการประยุกต์ใช้