การจัดการความรู้ การบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาธุรกิจชุมชน กลุ่มตัดเย็บบ้านดอกแดง ตำบลสง่าบ้าน อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่

Abstract

การศึกษาการจัดการความรู้ การบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาธุรกิจชุมชน กลุ่มตัดเย็บบ้านดอกแดง ตำบลสง่าบ้าน อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาปัญหาการบริหารจัดการของกลุ่มตัดเย็บบ้านดอกแดงและพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการกลุ่มตัดเย็บบ้านดอกแดง ซึ่งการวิจัยนี้ใช้วิธีการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ในการศึกษาสภาพของการบริหารจัดการกลุ่ม มีการดำเนินการจัดเวทีชาวบ้าน สัมภาษณ์ ประชุมกลุ่มย่อย การให้ความรู้ในลักษณะต่าง ๆ การเขียนผังความคิด กิจกรรมกลุ่มสัมพันธ์ และการใช้แบบสอบถาม แล้วนำข้อมูลที่เป็นเชิงปริมาณมาวิเคราะห์และประมวลผล สำหรับข้อมูลที่เป็นเชิงคุณภาพ นำมาวิเคราะห์และเขียนบรรยายให้เห็นความเชื่อมโยงของประเด็นต่าง ๆ สามารถสรุปผลการศึกษาตามวัตถุประสงค์ได้ดังนี้ สภาพปัญหาการบริหารจัดการของกลุ่มตัดเย็บบ้านดอกแดง ยังมีการรวมตัวของสมาชิกไม่เหนียวแน่นเท่าที่ควร โครงสร้างการบริหารไม่ชัดเจน เนื่องจากการแบ่งหน้าที่ไม่ชัดเจน การผลิตทำในลักษณะของการรับจ้างผลิตตามจำนวน จากพ่อค้าคนกลางเป็นหลัก ช่องทางการจำหน่ายปลีกของกลุ่มจะจัดจำหน่ายเฉพาะที่สถานที่ผลิตไม่ได้นำไปขายที่อื่น ไม่มีการโฆษณาประชาสัมพันธ์ การคิดคำนวณต้นทุน ค่าแรง ค่าใช้จ่าย ยังไม่ชัดเจน (ใช้หลักการประมาณการต้นทุนเป็นหลัก) รวมทั้งกลุ่มมีเงินทุนหมุนเวียนน้อย ทั้งนี้สามารถจัดกลุ่มของปัญหาออกได้เป็น 4 ประเภท ได้แก่ ปัญหาด้านการบริหารจัดการ (เช่น กลุ่มมีคนทำงานน้อย คิดเป็นร้อยละ 67.9 รองลงมาได้แก่ เวลาของสมาชิกในการทำกิจกรรมมีน้อย คิดเป็นร้อยละ 53.6 และเป็นการทำงานเพื่อหารายได้ในยามว่าง คิดเป็นร้อยละ 42.9) ปัญหาด้านการตลาด (เช่น ไม่มีตลาดรองรับที่แน่นอน คิดเป็นร้อยละ 60.7 ปัญหาผลผลิตล้นตลาด คิดเป็นร้อยละ 21.4) ปัญหาด้านการผลิต (เช่น ไม่มีความรู้ด้านการออกแบบผลิตภัณฑ์ คิดเป็นร้อยละ 60.7 ปัญหาด้านรูปแบบของผลิตภัณฑ์ คิดเป็นร้อยละ 46.4 ปัญหาด้านการบรรจุภัณฑ์ คิดเป็นร้อยละ 39.3) และปัญหาด้านการเงินบัญชี (เช่น มีทุนหมุนเวียนน้อยหรือเงินทุนไม่เพียงพอ คิดเป็นร้อยละ 89.3) ความต้องการและความคาดหวังของกลุ่มตัดเย็บบ้านดอกแดง มีความต้องการใน 4 ด้าน คือ ด้านความต้องการพัฒนาด้านการบริหารจัดการ ได้แก่ การพัฒนาวิธีการจัดการของกลุ่ม (เช่น การเสริมความรู้ระบบการบริหารและการหาสมาชิกเพิ่ม เป็นต้น) การพัฒนาเรื่องการบริหารเวลา การให้สมาชิกในครัวเรือนมีส่วนร่วมเพิ่มขึ้น และการจัดฝึกอบรม เป็นต้น ด้านความต้องการพัฒนาด้านการตลาด ได้แก่ การเพิ่มช่องทางการขาย (ทั้งการขายส่งและการขายปลีก) และการเพิ่มราคาสินค้า เป็นต้น ด้านความต้องการพัฒนาด้านการผลิต ได้แก่ การจัดหาอุปกรณ์ การเลือกวัสดุในการผลิต การปรับปรุงสถานที่ การออกแบบผลิตภัณฑ์ และการพัฒนาทักษะบุคลากร เป็นต้น และด้านความต้องการพัฒนาด้านการเงินบัญชี ได้แก่ การร่วมลงทุน การจัดหางบสนับสนุน และการจัดทำบัญชี เป็นต้น การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการกลุ่มตัดเย็บบ้านดอกแดง ได้มีการพัฒนาการบริหารจัดการกลุ่มใน 3 ด้าน คือ ด้านทัศนคติ ได้จัดกิจกรรมกลุ่มสัมพันธ์ เพื่อปรับทัศนคติให้เกิดความสามัคคีและเพิ่มความเหนี่ยวแน่นของสมาชิกในกลุ่ม ทำให้สมาขิกกลุ่มเข้าใจในบทบาทหน้าที่ วิธีการทำงานร่วมกัน การยอมรับความแตกต่างระหว่างบุคคล และการมีเป้าหมายร่วมกันในการทำงาน เกิดการช่วยเหลือกันและร่วมแรงร่วมใจในการทำกิจกรรมของกลุ่ม ด้านความรู้ ได้มีการพัฒนาความรู้ผ่านกิจกรรมและการอบรมกลุ่มย่อย ในเรื่องของรูปแบบโครงสร้างการบริหารงานและการจัดทำใบพรรณนาลักษณะงาน นำมาซึ่งผังโครงสร้างการบริหารงานของกลุ่มอย่างง่าย และใบพรรณนาลักษณะงาน ในหน้าที่ต่าง ๆ ของกลุ่มที่เป็นลายลักษณ์อักษร ทำให้เกิดความชัดเจนในการบริหารงาน และด้านทักษะ ได้มีการพัฒนาความชำนาญในการจัดประชุมกลุ่มย่อย การรับฟังความคิดเห็นจากสมาชิก และการบริหารจัดการภายในกลุ่มทั้งเรื่องของการเงิน การผลิต และการตลาด รวมทั้งการพัฒนาสื่อประชาสัมพันธ์ จากผลการพัฒนาทั้ง 3 ด้าน ทำให้กลุ่มมีความสามัคคีและมีความเข้มแข็ง มีการพัฒนาการบริหารจัดการกลุ่มในรูปแบบของศูนย์การเรียนรู้บ้านดอกแดง ซึ่งเป็นความภาคภูมิใจของคนในชุมชนบ้านดอกแดง ทำให้เกิดความยั่งยืนในการพัฒนาธุรกิจชุมชนและการสร้างเครือข่ายที่เข้มแข็งต่อไป อย่างไรก็ตามการสร้างความสมดุลระหว่างสมาชิก ผู้นำ และองค์กร เป็นสิ่งที่สำคัญในการบริหารจัดการกลุ่ม ซึ่งผู้นำจะต้องมีความเข้มแข็ง สมาชิกจะต้องมีความสามัคคี และองค์กรจะต้องมีกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ในการสนองตอบต่อความต้องการของสมาชิกได้อย่างเหมาะสม ดังนั้นรูปแบบการบริหารจัดการจึงต้องเน้นการมีส่วนร่วมของสมาชิกในองค์กรเป็นสำคัญ